Kanker: nadenken over de notie van “genezing” - Ons verhaal | AbbVie
Skip to main content

Kanker: nadenken over de notie van “genezing”


Mark McKee, M.D., uitvoerend medisch directeur R&D Global Pharmaceutics, AbbVie
 

Door Dr. Mark Mckee

Leven in deze eeuw is een groot geluk. De beschikbare therapeutische benaderingen om kankerpatiënten te helpen waren nooit zo talrijk als vandaag. Toekomstige therapeutische oplossingen zullen onze huidige therapeutische opties nog versterken en nieuwe hoop bieden aan duizenden patiënten die met vragen zitten over hun toekomst.

De mutlidisciplinaire aanpak van chirurgie, radiotherapie en medicatietherapie leidt tot een genezing van vele kankerpatiënten in een vroeg stadium. Zelfs bij bepaalde kankers in een gevorderd stadium is het mogelijk om langdurige remissies te bekomen vergelijkbaar met genezing. De tumorcellen zijn uitgeroeid en blijven weg voor een periode van 3 à 5 jaren, tot 10 jaren, afhankelijk van het soort kanker en zijn aggressiviteitsgraad. Nochtans is dit voor het merendeel van kankers in een gevorderd stadium niet het geval en weten we dat bepaalde tumoren kunnen heropleven zelfs na een remissieperiode van 10 jaren.

Wat betekent deze periode voor patiënten die hervallen? Ervaarden zij deze periode als relatief normaal? Mogen we ervan uitgaan dat ze geleefd hebben met een chronische aandoening? Deze vragen kunnen de start zijn van een reflectie over de notie “genezing” en de te verwachten resultaten van een kankerbehandeling.

We kunnen deze situatie misschien vergelijken met deze van HIV patiënten. In de jaren tachtig tot in het begin van de jaren negentig stond een seropositieve diagnose van HIV gelijk aan een zo goed als zeker doodsvonnis, door gebrek aan efficënte behandelingen. Sinds de introductie van proteaseremmers in het midden van de jaren negentig, gevolgd door de lancering van verschillende andere behandelingen, betekent HIV niet langer een doodsvonnis, maar eerder een chronische aandoening, waarbij patiënten een realtief normaal en gezond leven kunnen leiden.

Waarom dan niet dezelfde doelstelling nastreven voor kankers waarbij dit ook mogelijk is? De echte uitdaging is te definiëren wat een bevredigend resultaat betekent. Wanneer we aan gezondheidsprofessionals, regelgevende autoriteiten, patiënten en andere betrokken actoren vragen het beoogde resultaat van een antikankerbehandeling te omschrijven, krijgen we vele verschillende antwoorden.

De eerste reactie die de meeste mensen meestal geven is een afzwakken van de tumorlast. Maar de essentie blijft het definiëren van de bereikte resultaten bij de registratie van nieuwe medicatie en de validatie van andere behandelingstypes. De verwachte resultaten zijn een langere levensverwachting van kankerpatiënten en de verlenging van de overlevingskansen bij patiënten zonder kankerprogressie. Deze criteria impliceren niet noodzakelijk de verdwijning van de tumor. In vele gevallen betekent dit dat de patient verder leeft, ondanks de ziekte, met een chronische kanker.

Vele debatten met betrekking tot chronische kankerbehandelingen vonden hun motivatie in de opkomst van medicijnen met een gerichte behandeling. Niet van het type chemotherapie of radiotherapie, waarbij massa’s kankercellen vernietigd worden, samen met normaal weefsel. Noch chemotherapie, noch radiotherapie laat toe een onderscheid te maken tussen tumorcellen en gezonde cellen.

AbbVie en andere farmaceutische laboratoria ontwikkelen gerichte medicijnen bedoeld om specifieke eigenschappen van een bepaalde ziekte te behandelen. Deze medicijnen kunnen bijvoorbeeld ontworpen worden om de functie van een proteïne, noodzakelijk voor de pathogenese (het proces verantwoordelijk voor het ontstaan en ontwikkelen van een ziekte) te detecteren en te blokeren. Door enkel deze proteïne selectief te benaderen blijven de gezonde weefsels gevrijwaard en worden enkel de tumorweefsels vernietigd.

Eén van de opkomende theorieën betreffende deze gerichte kankerbehandelingen veronderstelt dat dit toelaat de tumorgroei te vertragen, te stoppen en zelfs vele kankercellen te vernietigen en dit gedurende een lange periode. We hebben nochtans ook vastgesteld dat er een risico van resintentieontwikkeling bestaat bij kankercellen die de behandeling overleven. Deze resistentie is misschien te wijten aan een genetische anomalie aanwezig in een klein deel van de tumorcellen, waardoor ze kunnen ontsnappen aan de gerichte behandeling. Deze kleine groep van cellen neemt het dan over van de andere overblijvende cellen.

Idealieter zou het volstaan een andere gerichte behandeling te starten voor deze tweede celpopulatie teneinde het aantal tumorcellen sterk terug te dringen en het leven van patiënten te verlengen. Dit type van behandeling zou kunnen herhaald worden om verschillende mutaties te behandelen met specifiek gerichte medicijnen. Patiënten zouden dan kunnen genezen door preventie van de symptomen of door de minimale doorzetting van de ziekte ondanks het chronische karakter ervan. 

Als arts wil ik dat kankerpatiënten hun toekomst met vertrouwen tegemoet kunnen zien, wetende dat ze een normaal leven kunnen leiden gedurende vele tientallen jaren, ondanks hun ziekte. We zijn er nog niet, maar rekening houdend met de vele onderzoeken die lopen en de vele nieuwe therapeutische benaderingen, denk ik wel dat het gaat gebeuren.

Er komt een dag waarop we kanker uitroeien. Tot dan, kunnen we overwegen een meer soepele definitie van “genezing” te hanteren; een definitie die stelt dat ook al werd de kanker niet volledig uitgeroeid, de patiënt toch een normaal leven kan leiden.

AbbVie sa/nv - BE-ABBV-200099 (v. 1.0) - December 2020